|
|
|
|
Articles: Literature | vaaDuka bhaashaku vyaakaraNaM - tatsamaSabdaala vibhaagaM
- SATYA RAMA PRASAD KALLURI
| |
5. 'Ru'kaaraaMta saMskRutaSabdaalaku prathamaavibhakti roopaalu :
(veeTiniguriMchi chinnayagaaru baala:tatsama 52, 53 sootraalalO vivariMchaaDu.)
5. 1 saMskRutaMlO 'Ru' chivara unna moolaSabdaalaku telugulO prathamaavibhaktiki hraswa 'a'kaaraM ErpaDutuMdi. ika vErE pratyayaalu kalugavu.
('RukaaraaMtaMbuna katwaMbunu streevadbhaavaMbu nagu' ani soori tana tatsama : 52va sootraMlO cheppaaDu.)
udaa : bhraatRu -- bhraata // jaamaatRu -- jaamaata // kartRu -- karta //
bhartRu -- bharta // haMtRu -- haMta //
5. 2 ayitE konni Sabdaalaku ee 'a'twamu, streevad`bhaavamu vibhaashagaa vastaayani chinnayasoori tana tatsama : 53va sootraMlO pErkonnaaDu. deeniki aayana ichchina udaaharaNalu :
vidhaata , vidhaatRu@mDu (streevad`bhaavaM kalugakapOtE 'utwa, DuNgulu' tagili)
dhaata, dhaatRu@mDu ( -- peividhaMgaanE)
daata, daatRu@mDu ( -- peividhaMgaanE)
savita, savitRu@mDu ( -- peividhaMgaanE)
nEta, nEtRu@mDu ( -- peividhaMgaanE)
soochana :
a) prastuta vyavahaaraMlO peina pErkonna Sabdaalaku 'utwa, DuNgu'lanu tagiliMchina roopaalanu manaM ekkuvagaa vaaDaTaMlEdu. praacheena kavula
prayOgaalugaa vaaTiki praamaaNikata unnaTlugaa bhaaviMchaali.
aa) ee praatipadika Sabdaalaku 'twaM' anE pratyayaM chErina maaTalu ennO nEDu praachuryaMlO unnaayi. avi tinnagaa praatipadika SabdaalakE tagalaTaM gamanaarhaM. (5.1lO ichchina konni maaTalaku kooDaa ee 'twaM' pratyayaM tagulutunnadi.)
udaa : daatRu -- daatRutwaM // nEtRu -- nEtRutwaM //
kartRu -- kartRutwaM // bhOktRu -- bhOktRutwaM //
i) idigaaka, ee 'twaM'anE pratyayaanni upayOgiMchaTaaniki avakaaSaM unna anni vidhaaleina tatsamaSabdaala praatipadikalakE tinnagaa ee pratyayaM tagulukonaTaanni gamaniMchavachchunu.
udaa : raama -- raamatwaM // giri -- giritwaM // Rushi -- RushitwaM //
vishNu -- vishNutwaM // Satru -- SatrutwaM //
vRuksha -- vRukshatwaM //
stree -- streetwaM // brahman` -- brahmatwaM //
6. 'a'kaaraM chivarana uMDi, saMskRutaMlO napuMsakamulu, lEdaa telugulO amahattulu ayina Sabdaalaku prathamaavibhakti roopaalu :
(veeTiniguriMchi chinnayasoorigaaru baala:tatsama 39, 42 sootraalalO vivariMchaaDu.)
6. 1 ee Sabdaalaku 'mu' anE pratyayaM chErutuMdi.
udaa : vRuksha (puM, amahattu) – vRukshamu //
Ruksha (puM, amahattu) -- Rukshamu //
deiva (napuM) -- deivamu // kaLatra (napuM) -- kaLatramu //
6. 2 'mitra, SaraNa, pradhaana, paatra' vaMTi napumsaka Sabdaalu (kleebaMbulu mitraadulu) vibhaashagaa puMliMgasamaanaalavutaayi (choo : tatsama 1.2.7). aTTi Sabdaalaku paakshikameina puMliMgatwaM ErpaDitE, vaaTiki reMDEsi roopaalu uMTaayi.
udaa : 'mitra (snEhituDu)' -- mitramu (6.1) lEdaa mitru@mDu
'paatra (tagina)' -- paatramu (6.1) lEdaa paatru@mDu
('mitra' SabdaM puMliMgameitE saMskRutaMlO daaniki 'sooryuDu' anE arthaM uMdi. appuDu aa arthaaniki ee sootraM vartiMchadu. aMduchEta, telugulO 'mitruDu' -- aMTE 'sooryuDu', 'mitramu/mitruDu' -- aMTE 'snEhituDu'.
('mitramaa!' -- ani snEhituDini saMbOdhistaamu kadaa!)
6. 3 'mu' pratyayaM chErina (6.1) roopaalaku veikalpikaMgaa dwitwa 'mu'kaaramu (maamuDi)gaani, niMDusunna muMdunna (poorNabiMdupoorwaka) 'bu' anE aksharaMgaani vastaayi. (baala: tatsama 42)
udaa : 'vRuksha' -- vRukshamu (6.1),
(lEdaa, ee sootraanni anusariMchi) vRukshammu, vRukshaMbu
| Be first to comment on this Article!
| |
|
|
|
 |
| Advertisements |
|
|
|
|
| Advertisements |
|
