|
|
|
|
Articles: Literature | vaaDuka bhaashaku vyaakaraNaM - achchatelugu maaTala vibhaagaM
- SATYA RAMA PRASAD KALLURI
| |
5. 20. 20.14 'bahuvachanaMbu paraMbagunapuDu 'chEnu', 'pEnu', 'meenu' Sabdambula 'nu' varNaMbu lOpiMchu' ani aachChika parichChEdamuloni 20va sootraMlO chinnayasoorigaaru nirdESiMchaaDu.
deeninibaTTi, ee sootraMlO pErkonna maaTalaku kriMdi vidhamuleina roopaalu tappanisarigaa vastaayi :
chEnu -- chElu // pEnu -- pElu // meenu -- meelu
soochana : ee maaTalu yathaatathaMgaa vaaDukalO unnaayi.
5. 20. 20.15 'bahuvachanaMbu parambagunapuDu 'rEyi' prabhRutula tudi yaksharaMbu lOpiMchu' ani chinnayasoorigaaru aachChika parichChEdamuloni 21va sootraMlO pErkonnaaDu.
'rEyi -- rElu' // 'Raayi -- Raalu' //
'vEyi -- vElu' // 'vraayi -- vraalu' modaleina Sabdaalu
ee sootrapu paridhilOniki vastaayani aayana vraaSaaDu.
ee vyaakaraNakaaryaM samaasaalalO kooDaa kalugutuMdani aayana aMToo, 'rEraaju', 'vEvelugu' vaMTi samaasapadaalanu pErkonnaaDu.
soochana : ee maaTalu kooDaa vaaDukalO unnaMtamEraku yathaatathaMgaa prayOgiMpabaDutunnaayi.
5. 20. 20.16 'bahuvachanaMbu parambagunapuDu 'aavu' prabhRutula tudi yaksharamunaku lOpaMbu vibhaasha nagu' ani aachChika parichChEdamulOni 22va sootraMlO aayana nirdESiMchaaDu.
('bahuLaM' annaaDu kaabaTTi ee vyaakaraNakaaryaM bahuvidhaalugaa uMDavachchunu – ani soochitaM.)
'aavu -- aalu , aavulu' // 'jaamu -- jaamulu, jaalu' //
'chuTTamu -- chuTTalu, chuTTamulu' // 'meesamu –- meesalu, meesamulu' mo//
soochana : ee maaTalu kooDaa vaaDukalO unnaMtamEraku yathaatathaMgaa prayOgiMpabaDutunnaayi. ayitE, chivari reMDiMTiki 'chuTTaalu', 'meesaalu' – anE roopaalu iMkaa praachuryaMlO unnaayi.
5. 20. 20.17 'chivara 'mu' anE pratyayaM uMDi, daaniki muMdunna aksharaM hraswaM ayina ennO saMdarbhaalalO aa hraswaM deerghaMgaa maari, 'mu' ku maarugaa 'lu' chErina ennO maaTalu nEDu praamaaNikaMgaa vaaDabaDutunnaayi.
udaa : 'rOsamu -- rOsaalu' // 'aMdamu -- aMdaalu' //
'abbaraM -- abbaraalu' // ‘maMchaM -- maMchaalu’ //
'chuTTarikaM -- chuTTarikaalu' //
'mogamaaTaM –- mogamaaTaalu' //
'peddatanaM –- peddatanaalu' modaleinavi.
5. 20. 20.18 marikonni bahuvachana roopaalu :
achchatelugu maaTalaku ennennO vidhaaleina bahuvachana pratyayaalanu chinnayasoorigaarE choopiMchaaDu (vaaTini ippaTivaraku gamaniMchaamu).
krotta avasaraala kaaraNaMgaa ennO roopaaMtaraalu ErpaDaTaM, unnavi maruguna paDipOvaTaM jarugutoonE unnadi.
'niSchayaMgaa inni vidhaalugaa maatramE bahuvachanaroopaalu ErpaDutaayi' – ani cheppalEkapOyinaa, vaaDukalO unna marikonni bahuvachana pratyayaala moolaalanu gamanimchavachchunu.
a) chivarana 'lu' chErEvi :
ekkuva maaTalu --- mukhyaMgaa 'a,i,u, e'lu chivara unna maaTalu ee kOvaku cheMdutaayi.
paamu, vEmu, pulusu, mo //
aaTa, vETa, ala, kala, kaaka, gOchi, jaaji, muMje, kaMche, laMje, noone mo//
aa) chivarana 'Tlu' chErEvi :
'Ti', 'TTi', 'TTu', 'TTe' ('TTe' – 'TTi' gaa maarinavi) modaleina aksharaalu chivarana unnavi ee kOvaku cheMdutaayi.
kOTi, cheekaTi, duppaTi, araTi mo // ('Ti'ki maarugaa 'Tlu' vastuMdi.)
uTTi, chaTTi, toTTi, puTTi mo // ('TTi'ki maarugaa 'Tlu' vastuMdi.)
aTTu, tiTTu, boTTu mo // ('TTu'ki maarugaa 'Tlu' vastuMdi.)
peTTe, boTTe mo// ('TTe'ki maarugaa 'Tlu' vastuMdi.)
i) chivarana 'Dlu' chErEvi :
'DDi', 'DDu', 'MDu' modaleina aksharaalu chivarana unnavi ee kOvaku cheMdutaayi.
reDDi, gaDDi, buDDi mo //
boDDu, teDDu, soDDu mo //
tuMDu, cheMDu mo //
ee) chivarana 'LLu' chErEvi :
'Di', 'MDi', 'Du', 'MDu', 'ru', 'li', 'lu','Li' modaleina aksharaalu chivarana unnavi ee kOvaku cheMdutaayi.
kODi, daaDi, suDi, muDi, poDi mo //
tiMDi,baMDi mo//
kaaDu, taaDu, reMDu, puruDu, gODu, kooDu, mODu,
nOru, gOru , vEru mo //
daakali, aakali, nemali, poMgali, goMgaLi mo//
kODalu, chellelu, velayaalu, illaalu mo //
u) chivarana 'rlu' chErEvi :
'ru', 're' anE aksharaM chivarana unnavi ee kOvaku cheMdutaayi.
gaaru, nooru mo//
gaare, boore mo//
('pEru' SabdaM kooDaa ippuDu 'pErlu' anE bahuvachana roopaMtO
vaaDabaDutunnadi.)
oo) chivarana 'ru' chErEvi :
paata bhaashalO iTTi Sabdaalu ekkuvagaa uMTaayi
udaa : baaluru, pagaturu, paluvuru mo //
veeTilO konni maatramE ippuDu vaaDukalO unnaayi.
soochana : peina pErkonabaDinavi konni udaaharaNalu maatramE! aayaa 'sootraalaku' konni apavaadaalu uMDavachchunu. kaabaTTi, janasaamaanyaMlO rooDhigaa vaaDabaDutunna roopaalanu sweekariMchaTaM SrEyaskaraM.
| Be first to comment on this Article!
| |
|
|
|
 |
| Advertisements |
|
|
|
|
| Advertisements |
|
