|
|
|
|
Articles: Literature | vaaDuka bhaashaku vyaakaraNaM - achchatelugu maaTala vibhaagaM
- SATYA RAMA PRASAD KALLURI
| |
5. nETi achchatelugu maaTalakugala mari konni pratyEkatalu :
5. 1 achchatelugu maaTalu ajaMtaalu.
muMdE cheppukonnaTlugaa achchatelugu maaTalu chaalaavaraku ajaMtaalE
(ach`, aMtaM).
udaa : kaliki, paamu, kappa, cheMbu, chEda, bokkena, koDuku, pOragaaDu,
beerapaadu, vETagaaDu, paalakaDali, perugugaare mo//
5. 1. 1 drutaprakRutikaalu, padyaalalOni pollulu tappiMchi migilina anni telugu
maaTaloo ee sootrapu paridhilOniki vastaayi.
('na'kaarapu pollu drutaM..
drutaprakRutikaala vaaDuka manaku ippaTikE taggipOyiMdi. ('na'-- pollu
chivarana unna -- 'koRakun`', 'nun`' vaMTi vibhaktipratyayaalu, 'naavuDun`',
'anavuDun`' vaMTi maaTalu --– drutaprakRutikaalu. )
'buddhijaaDyajanitOnmaadul` kadaa SrOtriyul`' vaMTi padyabhaagaalalO
vachchE 'la' pollu, 'iMTipE raDidamu vaar`' -- vaMTi padyabhaagaalalO
vachchE 'ra' pollu vaMTivi unna maaTalu kooDaa ee sootraaniki apavaadaalu.
5. 1. 2 ivigaaka vErE maaTalu –- 'ooLLa pErlu' vaMTivi Emeinaa vaaDukalO uMTE
avi anyabhaashala prabhaavaM kaaraNaMgaa aTlaa maaripOyinaTlu
grahiMchavalasi uMTuMdi.
udaa : 'nakrEkal`', 'muttiravEl`' mo// ooLLa pErlu
5. 2 modaTlO chivara 'mu' anE aksharaanni chivarana kaligina maaTalu ippuDu
chivara sunnatO aMtamayE roopaalanu kooDaa chaalaa saMdarbhaalalO kaligi uMTunnaayi.
aMdamu -- amdaM , sunnamu -- sunnaM, kaapuramu -- kaapuram mo//
ayitE, konni reMDakshaarala maaTalaku -- avi viDigaa vaaDabaDutunnappuDu maatraM ee maarpu kalagaTaMlEdu.
paamu, gOmu, vaamu mo // Sabdaalu 'mu' tOnE aMtamavutunnaayi.
iTTi Sabdaalaku samaasaalalO 'mu'ku badulugaa niMDusunna okkokkachOTa ErpaDinaa ErpaDavachchunu.
paamu kubusaM -- paaM kubusaM, vaamu jaMtikalu -- vaaM jaMtikalu
5. 3 poorvaM baMDi 'ra' (SakaTa rEphamu)nu kaligina maaTalu ippuDu 'ra'tO
(saadhurEphamu) vaaDabaDutunnaayi.
guRRamu -- gurramu, veRapu -- verapu, eRRana -- errana mo//
5. 4 poorvaM arasunnanu swatassiddhaMgaa (siddha ardhabiMduvunu) kaligina maaTalu
daani tolagiMputO vaaDabaDutunnaayi.
udaa : vaa@mDu, kO@mti -- vaaDu, kOti mo//
5. 5 poorvaM 'utwa DuNgulu' kaani, kEvalaM 'DuNgu' kaani chEragaa ErpaDina
maaTalalO niMDusunnalu chErina roopaalu kramaMgaa naSistunnaayi.
('DuNgu' - amTE arasunnatOgaani, niMDusunnatOgaani chErina 'Du'
pratyayaM.)
ballida –-- ballidu@mDu, balliduMDu.
beTTida -- beTTidu@mDu, beTTiduMDu.
maga -- maga@mDu, magaMDu
ippuDu 'balliduDu', 'beTTiduDu', 'magaDu' -- anE arasunna lEni maaTalu maatramE
vaaDukalO unnaayi. niMDusunnatO kooDina 'balliduMDu', 'beTTiduMDu', 'magaMDu' --
anE roopaalu vaaDukalO taggipOtunnaayi. (padyaalanu vraasukonETappuDu maatraM niMDusunnatO kooDina roopaalanu vaaDukOvaTaaniki abhyaMtaraM uMDadu.)
[tatsama SabdaalalO kooDaa prathamaavibhaktiki ee 'utwa DuNgulu'
kalugutaayi. idE vidhaMgaa vaaTilO kooDaa niMDusunnatO kooDina
roopaalu kramaMgaa naSistunnaayi. ('yamuMDa', 'sOmuMDa',
'uttamuMDanu' modaleina roopaalu pOyi, 'yamuDa', 'sOmuDa', 'uttamuDanu' vaMTi niMDusunna lEni roopaalu maatramE migulutunnaayi. ikkaDa kooDaa padyaalanu vraasukonETappuDu maatraM niMDusunnatO kooDina roopaalanu vaaDukOvaTaaniki abhyaMtaraM uMDadu.)]
| Be first to comment on this Article!
| |
|
|
|
 |
| Advertisements |
|
|
|
|
| Advertisements |
|
