|
|
|
|
Articles: Literature | vaaDuka bhaashaku vyaakaraNaM - achchatelugu maaTala vibhaagaM
- SATYA RAMA PRASAD KALLURI
| |
5. 13 oupavibhaktikaalu :
'i', 'Ti', 'ti' anE aksharaalu (varNaalu) oupavibhaktikaalu
(chinnayasoori : ‘aachChikaparichChEdamu – 28va sootraM)
ee mooDu aksharaalu konni aachChikaSabdaalaku kriMdi saMdarbhaalalO
sahajaMgaa chErutaayi :
1) konni maaTalaku EkavachanaM bahuvachanaMgaa
maarutunnappuDu,
2) konni maaTalaku vibhaktipratyayaalu chErutunnappuDu,
3) konni maaTalu viSEshaNaalugaa maarutunnappuDu
4) marikonni avasarameina saMdarbhaalalO
udaa : kaalu –- kaali, nOru –- nOTi, nEyi -- nEtulu (bahuvachanaM)
5. 14 viSEshaNaalu :
5. 14. 1 achchatelugumaaTalE ayina viSEshaNa Sabdaalu kooDaa ekkuvagaanE
unnaayi.
veeTiki saMbaMdhiMchina naamavaachakaalanu viSEshyaalugaa kooDaa
pErkoMTaaru. konni Sabdaalu viSEshaNaalugaanu, viSEshyaalugaanu kooDaa
vaaDabaDutunnaayi.
udaa : goppa, chinna, pinna, pedda, pulla, maga, aaDu (aaDa),
musali, paDuchu, kurra, tiMgari, vaalu mo//
peina pErkonnavaaTilO chaalaa maaTalu viSEshyaalugaa kooDaa
vaaDabaDaTaM gamanaarhaM.
udaa : pedda, paDuchu, kurra mo//
viSEshaNaalanuMDi viSEshyaalu, viSEshyaalanuMDi, viSEshaNaalu
parasparaM ErpaDaTaM kooDaa saadhyaM.
'rika', 'tana', 'mi' modaleina pratyayaalanu chErchaTaMvalana
viSEshaNaroopaalanuMDi viSEshyaroopaalu ErpaDutaayi.
udaa : kurra -– kurratanaM, pEda -- pEdarikaM
vEDi -- vEDimi mo//
'i', 'eDu', 'eina' modaleina pratyayaalanu chErchaTaMvalana
viSEshyaroopaalanuMDi viSEshaNaroopaalu ErpaDutaayi.
udaa : kaalu –- kaali, kaDava -- kaDiveDu,
lOtu –- lOteina mo//
5. 14. 2 konni dhaatuvulanuMDi viSEshaNaM, viSEshyaM – reMDoo
ErpaDavachchunu. Edi muMdO, Edi venukanO kachchitaMgaa
nirNayiMchalEkapOyinaa, aa maaTalu parasparasaMbaMdhaanni kaligi
uMTaayani grahiMchavachchunu.
udaa : 'tel`' anE dhaatuvunuMDE 'tella' , 'telupu' modaleina maaTalu
ErpaDDaayi. 'tella' anE maaTanuMDi 'telupu' anE maaTa puTTimdaa? lEka
'telupu'nuMDi 'tella' anE viSEshaNaM ErpaDimdaa? – ani
praSniMchukuMTE reMDu vidhaaloo samaMjasameinavE anukOvalasi
uMTuMdi.
'nalupu' , 'erupu' vaMTi maaTalu kooDaa ee kOvakE cheMdutaayi.
'tella'nuMDi marala 'telladanaM' vaMTi maaTalu ErpaDaTaanni kooDaa
manaM gamaniMchavachchunu.
5. 14. 3 'maga', 'goppa', 'nalla', 'pulla' 'chinna', 'vaaDi' vaMTi Sabdaalanu
chinnayasoori viSEshyaalugaanE sweekariMchinaTlu tOstunnadi.
(aayana ee maaTalaku 'tana', 'rika' modaleina pratyayaalu chEraTaanni
'taddhita parichChEdamu'lOnE (1nuMdi 5 sootraalavaraku) pErkonnaaDu.
(okavELa 'taddhitaM' anE nirvachanaM paridhilonE 'viSEshaNaM',
'viSEshyaM' uMTaayani aayana abhipraayaM kaavachchunu.)
5. 14. 4 oka viSEshaNaMnuMDi maroka viSEshaNaM kooDaa ErpaDavachchunu.
'ni', 'Ti' modaleina pratyayaala chErikatO ee roopaalu ErpaDutaayi.
udaa : tella -- tellani, pulla -- pullaTi mo//
5. 14. 5 samaasaalalO konni viSEshyaalu, konni kriyalu tagina pratyayaala chErikatO
viSEshaNaalugaa maaraTaM tarachugaa jarugutuMdi. (konni roopaalaku
pratyayaalu lEkapOyinaa avi viSEshaNaalugaa kooDaa prayOgiMpabaDutaayi. )
'pa', 'pu', 'Mpu' 'ina' modaleina pratyayaala chErikatO idi saadhyaM.
udaa : inumu –- inupa guggiLLu, janumu –- janupanaara,
tOramu -- tOrapu bojja/toraMpu jaDa,
kalugu -- kaligina vaaLLu, chachchu –- chachchina paamu
teeyu –- teesina talupu, teeyani vaakili
pratyayaalu lEkuMDaa viSEshaNaalugaa prayOgiMpabaDaTaaniki udaaharaNa :
merugu -- merugubODi
mETi -- mETi veeruDu mo//
5. 14. 6 itarabhaashalalOnuMDi teesukunna viSEshaNaalu saadhaaraNaMgaa avE bhaashalalOni samaasaroopaalanuMDi mottaMgaa samaasaalugaanE eruvutechchukunnavei uMTaayi. (viDigaa
prayOgiMchaTaM anEdi takkuva. ippuDippuDE aaScharyaarthakaalugaa aTTi prayOgaalu saMbhaashaNalalO dorlutunnaayi.)
udaa : jyEshTha -- jyEshThabhraata
SwEta -- SwEtaaSwaM
mahaa -- mahaapurushuDu
grET` -- grET` DeeD`
'divyagurramu', 'SubhrabaTTa' vaMTi ari (dushTa) samaasaala vaaDuka ebbeTTugaa uMTuMdi.
aaMglapadaala vyashTiprayOgaaniki udaaharaNa :
'maarvelas`!', 'suparb`'!, 'byooTiphul`!' mo//
adE vidhaMgaa 'maarvelas` ooha', 'suparb` pani', 'byooTiphul` ammaayi' vaMTi prayOgaalu viDDooraMgaa uMTaayi.
| Be first to comment on this Article!
| |
|
|
|
 |
| Advertisements |
|
|
|
|
| Advertisements |
|
