|
|
|
|
Articles: Literature | vaaDuka bhaashaku vyaakaraNaM - tatsamaSabdaala vibhaagaM
- SATYA RAMA PRASAD KALLURI
| |
(ikkaDanuMDi saMskRutaMlOni 'raama', 'bhaanu', 'stree', 'brahman`' vaMTi saMskRuta praatipadika Sabdaalaku telugulOniki vachchEsariki EE pratyayaalu
chErutaayO, EE maarpulu kalugutaayO teliyajeppE sootraalu praaraMbhamavutaayi.
ee praatipadika SabdaalE okkokka bhaashalO okkokkavidhaMgaa pratyayaalanu tagiliMchukuMTaayi. udaaharaNaku 'raama@h' anE saMskRuta praatipadika SabdaM 'raamuDu' ani telugulOnu, 'raama' ani maatramE kannaDaMlOnu, 'raaman`' ani tamiLaMlOnu, 'raam`' ani hiMdeelOnu aayaa bhaashala vyaakaraNaalananusariMchi maarpu cheMdutaayi.)
2. puMliMgamulu, mariyu mahadwaachakamulu ayina akaaraaMta saMskRuta praatipadika Sabdaalu :
2. 1 prathamaavibhaktiki modaTa ukaaramu, taruvaata 'DuNgu' ErpaDutaayi.
'naamaMbana@mgaa praatipadikamu' ani, 'puMliMgaM bayi mahadwaachakaM bayina naamaMbu tudi yatwaMbuna kutwaM bagu', ani soori (21va sootraMlO) cheppi, ee utwaannE puMliMga -- mahadwaachaka -- akaaraaMtaSabdaalaku dwiteeyanuMDi saptameevibhaktivaraku praatipadikagaa teesukunnaaDu.
(ukaaraaMtameina ee roopamE DumaMtamani bhaaviMchavalasi uMTuMdi.)
'puMliMgamagu mahadwaachakamunaku 'DuNgu' agu' ani chinnayagaaru 22va sootraMlO pErkonnaaDu. 'ichchaTa DuNganudaaniyaMdu Ngakaara mittugaavuna Ngittu biMdupoorvakaM bagunanu sootramuchEta DuvarNamunaku muMdu sunna vachchunu. bimmaTa Ngakaaramu lOpiMchunu' ani kooDaa aayana vivariMchaaDu.
aayana ichchina udaaharaNalu :
Diddha, raama, bhaargava, raajapurusha (iTTivi praatipadikamulu)
pei maarpula nanusariMchi, muMdugaa
Diddhu, raamu, bhaargavu, raajapurushu (DumaMtamulu)
aa taruvaata -- prathamaavibhaktiki :
Diddhu@mDu, DiddhuMDu //, raamu@mDu, raamuMDu //,
bhaargavu@mDu, bhaargavuMDu// mo //
soochana : ippuDu arasunna unna prayOgaalu lEvu. niMDusunna unna roopaalu akkaDakkaDa taarasapaDutunnaayi.
2. 2 'DumaMtaMbunaku dwiteeyaa dyEkavachanaMbu paraMbagunapuDu nigaagamaMbu sarwatra vibhaashanagu' ani chinnayasoori tatsama parichChEdaMlOni 23va sootraMlO pErkonnaaDu. 'sarwatra -- yanuTa nagaagamabaadhanaarthamu' anee aayana cheppaaDu.
dwiteeyaa vibhaktiki :
aayana tatsama: 25va sootraM -- 'DumaMtaMbumee@mdi nuvarNakaMbu nutwaMbuna kitwaMbagu' -- anE daanini anusariMchi dwiteeyaavibhaktiki (tatsama : 2va sootraanni anusariMchi vachchina 'nu'gaagamaM, 'ni'gaagamaM avutuMdi.
prastutaM pErkonna sootraanni anusariMchi,
tRuteeyaa vibhaktiki :
'raamunichEta' lEdaa 'raamuchEta' // (nigaagamaM vibhaasha kanuka)
iTlaagE chaturthiki
'raamunikoRaku', 'raamukoRaku' // 'raamunikayi', 'raamukayi' //
iTlaagE paMchamiki
'raamunivalana', 'raamuvalana' //, 'raamunikaMTe', 'raamukaMTe',
'raamunibaTTi', 'raamubaTTi' //
iTlaagE shashThiki
'raamunikini', (soori tatsama 26va sootraM 'ikaaraMbumee@mdi ku--nu--vu’ kriyavibhaktula yutwaMbuna kitwaMbagu' anE sootraanni anusariMchi) lEdaa 'raamunakunu'.
soochana :
prastutaM mana vaaDukalO ee pratyayaala vaaDuka gaNaneeyaMgaa maaripOyiMdi. 'dwiteeyaadyEkavachanaMbunaku' 'ni'ki maarugaa 'Di' muMdu vachchi, uchchaaraNalO ee 'Di'ki 'ni'vibhaashagaa chEri, vaaTiki meitri unna swaroopaalu kooDaa ErpaDavachchunu -- ani prastutaM manamu vaaDutunna prayOgaalanubaTTi arthamavutunnadi.
(choo : 'achchatelugu maaTala vibhaagaM 5.7 – 'vibhaktulu') puMliMgamahadwaachakaala Ekavachanaaniki prathamaavibhaktinuMDi saptameevibhaktivaraku kriMdi vidhaMgaa prayOgaalu uMTunnaayi :
('raama' SabdaM praatipadikagaa)
prathama ... raamuDu, raamuMDu //
dwiteeya ... raamuDini, raamuni, raamuNNi, raamuDigoorchi, raamuDiguriMchi //
tRuteeya ... raamuDichEta, raamuDichE, raamuDitO, raamuDitOTi, raamuDichEtilO //
chaturthi ... raamuDikoraku, raamuDikOsaM, raamuDiki //
paMchami ... raamuDivalana, raamuDivalla, raamuDikaMTE, raamuDinibaTTi, raamuNNibaTTi, raamuDinuMDi, raamuDinuMchi,
raamuDikanna, raamuDikannaa //
shashThi ... raamuDiki, raamuDi, raamuDiyokka, raamuDilO, raamuDilOpala, raamuDilOpaTa //
saptami ... raamuDiyaMdu, raamuDimeeda, raamuDipeina, raamuDikriMda, raamuDikiMda, raamuDiprakka, raamuDipakka, raamuDi prakkana, raamuDi pakkana, raamuDi kaDa, raamuDikaaDa, raamuDilO, raamuDivadda, raamuDidaggara, raamuDikidaggara //
| Be first to comment on this Article!
| |
|
|
|
 |
| Advertisements |
|
|
|
|
| Advertisements |
|
